Sultan II. Mahmud Han

30.Osmanlı Padişahı

Babası : Sultan Birinci Abdulhamid
Annesi : Nakşidil Valide Sultan
Doğumu : 20 Temmuz 1785
Ölümü : 01 Temmuz 1839
Saltanatı : 28 Temmuz 1808-1839

II. Mahmûd, yaptığı ıslâhâtlarla ve özellikle de Osmanlı Devleti’nin yüzünü batıya çevirmekle meşhurdur.

II. Mahmûd’un saltanat yıllarını, vak’a-i hayriye adı verilen yeniçeri ocağının kaldırılışına göre iki safhaya ayırmak yerinde olur:

Birinci Saltanat Safhası:
Tahta çıktığında devletin halletmek mecburiyetinde bulunduğu iki mesele vardı:
Birincisi, III. Selim’in şahâdetine sebep olan canilerin cezalandırılması ve ikincisi de devletin içine düştüğü sıkıntıdan kurtulabilmesi için gerekli ıslâhâtın yapılması.
Önce devletin eyâletlerdeki elini gevşetmesinden dolayı idareyi ele alan derebeyler ve a’yânları, devlete itaat eder hale getirme meselesi ele alındı ve davet edilince askerleriyle İstanbul’a gelen a’yân ve derebeylerinin, Alemdâr Mustafa Paşa’ya olan güvenleri sebebiyle umumi bir meşveret meclisi toplandı.

1808’de Nizâm-ı Cedid’i ihya manasına gelen Sekbân-ı Cedid askeri kuruldu.

İsyan eden yeniçeriler, işi azıttı ve Topkapı Sarayı’na hücum ettiler.
Bunun üzerine 4000 kişilik sekbân-ı cedid askeri sarayı muhafaza etti.
Neticede ulemânın tavassutu ile 18 Kasım 1808’de sekbân-ı cedid lağvedildi ve kısmî tavizlerle isyan bastırıldı.

Rusya, Fransa ile olan savaşına rağmen, iç karışıklıkları fırsat bilerek, Romanya’yı elde etmek ümidiyle Osmanlı Devleti’ne karşı savaş ilan etti.
1809’da Sadrazam Yusuf Ziyâeddin Paşa komutasındaki Osmanlı ordusuna yenilen Rus ordusu, önce geri çekildi; ancak sonradan tecâvüzlerini sürdürerek Poti’ye kadar geldi.

Napolyon Bonapart’ın ısrarla Rusların işini bitirelim teklifine, güvenilmeyen kişiliğinden dolayı menfi cevap veren Osmanlı Devleti, Romanya’yı iade eden Ruslar, Bükreş çevresinde bir Sırp Prensliği kurdurulmasını kabul ettirmekle
asıl tavizini almıştı.
Bu olay, Yunan İhtilâlinin de çıkmasına sebep oldu.
1821 Rumlar isyan çıkardı ve Cihân Patriği, Fener Patrikhânesinin Orta Kapısı önünde idam edildi.
Ancak Rusya’nın desteğini arkasına alan Rumlar, başlarına Prens Mavrokordato’yu geçirerek, Ocak 1822’de Yunanistan’ı kurduklarını ilan ettiler.
Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’yı kuvvetleriyle yardıma göndermesi üzerine, Haziran 1827’de Yunan İhtilâli bastırıldı.
Yeniçeri yine beceriksizliğini ortaya koymuştu.
Artık halk ve devlet nezdinde yeniçerinin sonu gelmişti.
Haziran 1826’da yani II. Mahmûd’un 17. Saltanat yılında Vak’a-i Hayriye adıyla yeniçeri ocağı lağvedildi.

İkinci Saltanat Safhası:

Yeniçeri ocağı lağvedilip yerine Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye adıyla eğitimli ve düzenli bir askerî teşkilât kurulunca, devletin içerdeki problemlerinden biri ortadan kalkmış oldu.
Bunu diğer ıslâhâtlar takip etti.
Bunun üzerine duruma İngiltere, Fransa ve Prusya müdahale ettiler.
Yunanistan Osmanlı Devleti’nden ayrılan ilk devlet oldu.
1830 Fransa Cezâyir’e Haziran da asker çıkardı ve Temmuz 1830’da şehri teslim aldı.
Cezâyir Fransa’nın sömürgesi oluyordu.
Rus harbine asker göndermeyen Mısır Beylerbeyisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa da, şımarmıştı.
Osmanlı sadrazamı olarak devlete hâkim olmak istiyordu.
Mısır’ı gerçekten imar etmiş ve orada itibar kazanmıştı.
1839 Nitekim Mehmed Ali Paşa Nizip’e kadar geldi ve Osmanlı ordusunu yendi