1640 Sultan İbrahim’in tahta çıkışı

Sultân I. Ahmed’in, Kösem Sultân’dan 1615 yılında dünyaya gelen çocuğu olan I. İbrahim, 24 yaşında ağabeyi IV. Murad’ın vefatından sonra tek Osmanoğlu olarak tahta oturdu. Kendisinden başka Osmanoğlu mevcud değil idi.

1642 Azak Kalesi’nin teslim olması.
(Azak Kalesi, Azak Denizi'nde Don Nehri'nin Karadeniz'e döküldüğü noktada kurulan, 17. ve 18. yüzyıllarda Osmanlı Devleti ve Rusya Çarlığı (1721'den sonra Rusya İmparatorluğu) arasında birçok mücadeleye sahne olmuş kale)
Osmanlı Padişahı İbrahim'in (1640-48) Rusya Çarlığı'na verdiği ültimatoma savaşla karşı veremeyecek durumda olan Rusya Çarlığı, 1642'de kaleyi teslim etti.

1643 Nasuh Paşa isyanı ve ortadan kaldırılması.

1644 Veziriâzam Kemankeş Kara Mustafa Paşa’nın idamı ve Semin Mehmed Paşa’nın sadareti.

Girit'in Fethi (1645-1669)
Osmanlı ile Venedikliler arasında yapılan savaşların temel nedeni;denizlerde üstünlük kurma ve ticari faaliyetleri en üst düzeyde gerçekleştirme olmuştur. Osmanlı,Akdeniz hakimiyetini sağlamlaştırmak ve Türk gemilerine saldıran korsanları cezalandırmak için stratejik bir yerde olan Girt'i almak isteyince Venediklilerle ilişkileri tekrar bozuldu.

1645'te Girit'in kuşatılması başlatıldı.
1669'da Köprülü Fazıl Ahmet Paşa zamanında tamamlanabildi.
Girit Savaşı,24 yıl sürdü. alınması sonucunda Osmanlı,Akdeniz'de ki egemenliğini daha da güçlendirmiş oldu.

1645 Katoliklerin zulmünden bıkan yerli Ortodoks Rumların Venediklilerden rahatsızlığından da istifade edilerek, Malta üzerine sefere karar verildi. Serdârlık Kaptan-ı Derya Yusuf Paşa’ya verildi. 45 gün süren Hanya muhasarası zaferle sonuçlandı.

1646 Hanya fatihi Kaptanı Derya Silâhdar Yusuf Paşa’nın idamı.

1646 Kisamo Kalesi’nin fethi. Venedik’lilerin Bozcaada’ya asker çıkarması.
Suda Kalesi’nin kuşatılması.
Kandiye kuşatması.
Kandiye kuşatmasında düşman saldırılarının yok edilmesi.Türk zaferi
Venedik Donanmasının ÇanakkaleBoğazı ablukası.

1648 Kaptanı Derya Mehmed Paşa’nın idamı.

1648 Girid düşman tabyalarının ele geçirilmesi.

1648 Çanakkale Boğazı önlerine gelen Venedik donanmasının serdar Mehmed Paşa kumandasındaki kuvvetlerin top atışları neticesinde boğazdan çekilmeleri.

1648 Sultan İbrahim’in hal’i.Padişahlıktan alınması)

1648 Sultan IV. Mehmed’in tahta çıkışı.

19.Osmanlı Padişahı
Babası : Sultan İbrahim
Annesi : Hatice Turhan Sultan
Doğduğu Tarih : 2 Ocak 1642
Padişah Olduğu Tarih : 8 Ağustos 1648
Tahttan İndirildiği Tarih : 8 Kasım 1687
Ölümü : 6 Ocak 1693

Tahta çıktığında 8 yaşında idi.
Ertuğrul Gâzî, Osman Gâzî ve Kanuni’den sonra en uzun süre tahtta kalan Osmanlı Padişahıdır ve 39 yıl tahtta kalmıştır.
Av merakından Avcı Mehmet diye anılır.

IV. Mehmed’in saltanat yıllarını dört safhaya ayırmak icab etmektedir:
Birinci safha, Ağustos 1648-Eylül 1651 yılları arasında, Kösem Sultân’ın nâibe-i saltanat yani bir nevi padişah yerine padişahlık yaptığı dönemdir ki, Osmanlı Devleti’nin en acı günlerinden bir parçadır denilebilir.
Zira bu döneme Ağalar Saltanatı da denmiştir.
Çünkü Nâibe-i Saltanat olan Kösem Sultân, (Padişahın Babaannesi) işlerini ağalar eliyle yürütmüştür.
Sofu Mehmed Paşa da, kukla bir sadrazam durumundadır.
Başlarını Kara Murad Ağa’nın çektiği ağaların hedefi, servetlerini arttırmak ve maalesef sefih sayılabilecek derecede hayatlarını yaşamaktı.
Bunları kullanan Kösem Sultân ise, kendisini Eski Saray’a süren ve hatta idamla tehdit eden I. İbrahim’i tasfiye etmekle, devleti tek başına idare etme emeline ulaşmış görünüyordu.
Sofu Mehmed Paşa ise, Atabekler ve Veliahdler gibi devleti idare etmek istedi ise de bu saltanatı, Sipahiler ile Yeniçerilerin Sultânahmed Meydanında karşı karşıya gelecek kadar isyan etmeleri ile sarsıldı ve 1649 yılında azledilerek katl olundu.
Bunun üzerine, tamamen usullere aykırı olarak Yeniçeri Ağası Kara Murad Paşa sadrazamlığa getirildi.
Ancak arkasında asıl Vâlide Sultân Turhan Sultân’ın bulunduğu ve bir nevi halk isyanına dönüşen kargaşa bastırılamıyor ve Osmanlı Devleti kan kaybediyordu.
Daha sonra, sırasıyla Melek Ahmed Paşa ve Abaza Siyavuş Paşa’nın sadrazam olması da işi değiştiremedi.
Ağalar isyanı devam ediyordu.
Kösem Sultân’ın IV. Mehmed’i öldürüp yerine Şehzâde Süleyman’ı getirmek istemesi, sonunu getirdi ve 1651 yılının bir Eylül gecesi Kösem Sultân öldürüldü.
İçeride bu ihtilâllerin yaşanması, Girit’te devam eden savaşa yardımı da engelliyordu.
Böylece birinci dönem atlatıldı. IV. Mehmed sadece olan bitenleri seyrediyordu.

1648 Girid’in ablukası.
Girid'e gönderilen donanmamız Foça Önlerinde Venedik kuvvetleriyle savaşa tutuştu. Ne çare ki bu savaştan yenik çıkan biz olduk. H. 1057/m. 1648 senesinde İstanbul'da ika­met eden Venedik elçisi Giovanni Soranzo, bu savaşta mağ­lubiyetimize sebeb olacak haberleri, Venedik Düka'sına ulaş­tırdığı tesbit edilmiş. Hemen tevkif edilerek Rumelihisar zin­danına tıkıldı. 

Girit Savaşı,Osmanlı-Venedik savaşlarının beşincisine verilen addır.
Savaş Venedik Cumhuriyeti ve müttefikleri (Malta Şövalyeleri, Papalık Devleti ve Fransa) ile Osmanlı İmparatorluğu arasında gerçekleşmiştir.
Girit adasının fethi 1645 yılında başlayıp 1669 yılına dek sürmüştür.
Savaş kapsamında Girit haricinde Ege'de ve Dalmaçya'da da çatışmalar yaşanmıştır.
Girit'in büyük kısmı Osmanlılarca savaşın ilk yıllarında fethedilip Girit Eyaleti yapılsa da, Kandiye kalesi uzun süre direnmeye devam etmiştir.
Kandiye Kuşatması 1648'den 1669'a kadar sürmüştür.
Kuşatma süresince Venedikliler Osmanlı'nın ikmal yollarını keserek orduyu çekilmeye zorlamayı amaçlamıştır.
Böylece çatışmalar ada dışına taşmış, çeşitli deniz muharebeleri ve kıyı baskınları yaşanmıştır.

1648 Dönemin Sadrazamı,Sofu Mehmet Paşa (07.08.1648-21.05.1649)

1648 Sipahilerin etkisiz hale getirilmesi
At meydanında ayaklanan sipahileri yeniçeriler etkisiz hale getirmiştir.

1648 Eşkiyalar devrede.
1055 H /1645 M. den beri Anadolu'da Kara Haydar adında yol kesip kervan soyan bir şaki türemiş; Isparta, Uluborlu ve havalisinde epey can yakmış; nihayet yakalanıp öldürülmüştür.
Başarı, Abaza Hasan Ağa'ya aittir.
Kara Haydar'ın yerini başka eşkiya Katırcıoğlu Mehmet almıştır.
(Katırcıoğlu daha sonra af olunmuş birçok devlet hizmetinde bulunmuş ve 1668 de Giritte şehit olmuştur.)

1648 Ağalar Saltanatı’nın başlaması.(1648-1651)
(Ağalar Saltanatı, Osmanlı Devleti'nde Kösem Mahpeyker Büyük Valide Sultan'ın (Kösem Sultan) 3 yıllık (1648-1651) saltanat naibeliği devrine denir.
Bu dönemde tahda oturtulan Sultan Dördüncü Mehmed henüz 6,5 yaşındadır ve iktidar çeşitli ellerde dolaşır.
Bu dönemde gerçek iktidar "ağalar" denen Yeniçeri ağalarındadır.
Kösem Sultan iktidarı onlarla paylaşır. Devir yolsuzluk, rüşvet ve anarşi devridir. Bu dönem sonunda Kösem Sultan öldürülür.

1649 İstanbul üzerine yürüyen Gürcü Nebi’nin, Bulgurlu muharebesi sonunda etkisiz kılınması.
Gürcü Nebi hükümeti devirme peşindeydi.
Gürcü Nebi ya da Gürcü Abdünnebi, IV Murat'ın hışmından,daha doğrusu kılıcından her nasılsa kurtulmayı başarmış sipahi liderlerinden biriydi.
İstanbul dışında bazı yerlerde çeşitli görevlerde bulunup, rüşvet ve irtikap yoluyla büyük bir servet edindi.
Niğdeye yerleşerek 7-8 bin kişilik bir kuvveti etrafına toplayıp etrafı haraç ve talanla kasıp kavurmaya başladı.
Diderek Anadolu'nun çeşitli yerlerinden kendisine çok sayıda katılanlar oldu, kuvvetleri çığ gibi büyüyerek gelişti.
7 Temmuz 1649'da gözünü adamakıllı karartan Gürcü Nebi, Katırcıoğlu'nun kuvvetleriyle de birleşerek İzmit'i yağmaladıktan sonra buradan Üsküdar'a doğru harekete geçti.
Gürcü'nün adamları Bulgurlu'ya kadar ulaştı.Bu sırada İstanbul'u büyük bir telaş hatta korku kaplamıştı.
Eli silah tutan ne kadar insan varsa (Ordu özellikle girit kuşatmasıyla meşguldü)
Üsküdar'da toplandı.
Veziriazam Kara Murat Paşa ile Gürcü Nebi'nin kuvvetleri 7 Temmuz 1649 Çarşamba günü karşı karşıya geldiler.
Çarpışmalar çok kanlı cereyan etti.
Sonunda Osmanlı ordusu Gürcü Nebi'nin ordusunu yenip dağıtmayı başardı.
Savaş yerinden kaçan Gürcü Nebi izlenerek Karapınar'da yakalandı.
Derhal kafası kesildi ve kesik kafası İstanbul'a gönderildi

Sadrazam;Kara Murad Paşa
21 Mayıs 1649 - 5 Ağustos 1651

1649 Kandiya’nın (Girit) ikinci kuşatması.

1650 Venedik Donanması’nın ikinci kez Çanakkale Boğazı’nı abluka altına alması.

1651 Veziriazam Kara Murad Paşa’nın istifası.Melek Ahmet Paşa’nın sadareti.(05.08.1651)

1651 İstanbul’da esnaf ve halk ayaklanması.
Veziriazam Melek Ahmed Paşa’nın azli. (21.08.1651)
Sadrazam;Siyavuşpaşa
(21.08.1651 - 27.09.1651)

1651 Kösem Sultan’ın öldürülmesi.
Kösem Sultân’ın IV. Mehmed’i öldürüp yerine Şehzâde Süleyman’ı getirmek istemesi, sonunu getirdi Turhan Sultan, Kösem Sultanı boğdurttu



(Topkapı Sarayı’ndaki dairesinde baltacı erlerinden “Deli Doğancı” ünvanlı Kuşçu Küçük Mehmed tarafından bir perde ipiyle boğulmuş, onun ölümüyle “devlet içinde devlet” misâli saltanat süren Ocak Ağaları’nın hâkimiyyeti de sona ermişti!)

Saltanatın İkinci safhası 1651-1656
IV. Mehmed’in annesi olan Turhan Hatice Sultân’ın Nâibe-i Saltanat olduğu dönemdir.

Turhan Hatice Sultan ( 1627 – 1682) Valide Sultan, Sultan I. İbrahim’in eşi Sultan IV. Mehmet’in annesidir.Turhan Sultan 1597’de Sultan III. Mehmet’in annesi Valide Safiye Sultan’ın emriyle yapımına başlanan fakat yarım kalan İstanbul Yeni Camiini kendi parasıyla tamamlattı. 1682 yılında öldü ve cenazesi kendi tamamlattığı Yeni Camii’nin avlusundaki Turhan Sultan Türbesine gömüldü.

1651 Ağalar Saltanatının sonu.
Devletin hazinesini soyan ağalar saltanatına son verildi ve 39 ağa yakalanarak idam edildi.

İkinci safha;Tamamen iflas noktasına gelen devlet hazinesine bir ayar verilmek üzere, malî konularda tam yetkili olmak şartıyla,1652 yılının Haziran ayında Tarhuncu Ahmed Paşa sadarete getirildi.
Tarhuncu Lâyihası diye meşhur olan bütçesini hazırladı.
Dertlere çare olamayınca, 1656 yılına kadar 10’a yakın sadrazam değiştirildi.
Devleti, Baş Mimar Kasım Ağa, Koçi Bey, Solakzâde, Şâmî-zâde Mehmed Efendi ve lalası İbrahim Ağa müşavirliğinde Turhan Sultân idare ediyordu.
Ancak devlet, şîrazeden çıkmıştı ve dış baskılar da artıyordu.
Tecrübeli müşâvirlerinin şiddetli tavsiyeleri ile, devleti tek başına idare etmek ve Vâlide Sultân işe karışmamak şartıyla, tecrübeli ve yaşlı vezir Köprülü Mehmed Paşa, Eylül 1656’da sadrazamlık makamına getirildi.
Artık Köprülü’ler devri başlıyordu.
Bu ikinci safhada tek müessir olan Vâlide Sultân’dır.
Yani bir nevi Osmanlı Padişahlığı makamında Padişah’ın annesi oturmaktadır.
Ancak Turhan Sultân, devleti Köprülü ailesi gibi asil bir aileye teslim etmekle, kendisiyle birlikte Osmanlı tarihindeki kadınlar saltanatına son vermiştir.

1652 Sadrazam olan Tarhuncu Ahmed Paşa, bütçeyi denkleştirmek için verilen gereksiz hediye ve bahşişleri sınırlandırdı. Saray harcamalarını azaltmaya çalışan, ilk kez mali yıl bütçesini önceden hazırlayan Tarhuncu Ahmed Paşa, çıkarları elden gidenlerin yalan ve dedikoduları sonucu idam edildi

1653 Tarhuncu Ahmed Paşa'nın öldürülmesinden sonra ülkede siyasi istikrar kalmadı.

Köprülü'ye kadar aradaki sadrazamlar
Bıyıklı Koca Derviş Mehmed Paşa
21 Mart 1653 28 Ekim 1654
İbşir Mustafa Paşa
28 Ekim 1654 11 Mayıs 1655
Kara Murad Paşa
11 Mayıs 1655 19 Ağustos 1655
Ermeni Süleyman Paşa
19 Ağustos 1655 28 Şubat 1656
Deli Hüseyin Paşa
28 Şubat 1656 5 Mart 1656
Zurnazen Mustafa Paşa
5 Mart 1656 5 Mart 1656
Siyavuş Paşa
5 Mart 1656 25 Nisan 1656
Boynuyaralı Mehmed Paşa
26 Nisan 1656 15 Eylül 1656

1656 “Vaka-i Vakvakiyye” olayı. İstanbul’da isyan.Askerin bir bölümüne ayarı bozuk para verilmesinden ve bir bölümüne ise hiç aylık verilmemesinden ötürü İstanbul’da ayaklanma çıktı. Ayaklananların padişaha verdikleri bir listedeki 30 devlet adamı ve saray ağası öldürtüldü ve cesetleri Sultanahmet Meydanı’nda bir çınar ağacına asıldı.
Bu olaya Vaka-i Vakvakiye (Çınar olayı) denir
(Vaka-i Vakvakiye ya da Çınar Vakası,   askeri bir ayaklanmadır.
Cehennem'de bulunan ve meyveleri insan kafası olan Vakvak ağacına benzetilmesi sebebiyle Vaka-i Vakvakiye olarak da adlandırılmıştır.
Bu ayaklanmaya önderlik edecek olanlar arasında Kaptan-ı Derya Zurnazen Mustafa Paşa ile bostancıbaşı Hasan Ağa bulunuyordu.)

1656 Çanakkale Boğazı’nda donanma bozgunu. Bozcaada, Semendirek ve Limni Adaları’nın Venediklilerin eline geçmesi.
İstanbul Girit yolunun kapanması.

1657 Köprülü Mehmed Paşa’nın sadareti
Köprülü’ler devri (1656-1676)
Köprülü Mehmed Paşa (1656-1661) ve oğlu Fâzıl Ahmed Paşa (1661-1676)

Üçüncü safha, Osmanlı Devleti’ne rahat bir nefes aldırtan Köprülü’ler devridir (Eylül 1656-Ekim 1676).
Bu dönemde aynı aileden iki sadrazam iktidara gelmiştir.
Köprülü Mehmed Paşa (1656-1661) ve oğlu Fâzıl Ahmed Paşa (1661-1676).
IV. Murad’ı kendine model alan Köprülü Mehmed Paşa, Kanuni devrini yeniden yaşatmıştır denilebilir.
Makam korkusuyla Girit Serdârı Gâzî Hüseyin Paşa’yı idam ettirmesi hatalı bir hareket olarak kabul edilmektedir.
Ancak sonradan yaptıkları bunu telafi etmiştir. Köprülü Mehmed Paşa, evvela isyan eden Erdel Prensinin üzerine yürüdü ve Balkanlarda önemli başarılara imza attı.
Uyvar fethedildi ve Erdel Osmanlı Devleti’ne bağlandı. (1658).
Arkasından Anadolu’da Beylerbeyilerin de desteklediği ve tamamen sadrazamı hedef alan yeni bir Celâlî İsyanı başlamıştı.
31 paşanın idamıyla sonuçlanan bu isyanı bastırdı ve Anadolu’da Celâli isyanlarının sonunu getirdi.
1659’da Kırım Tatarları ile birlikte Rus ordusunu dağıttı.
Onun döneminde 1661 Temmuz’unda İstanbul’un üçte birini yakan büyük yangın yaşandı ve beş yıllık sadaretten sonra Ekim 1661’de Edirne’de vefat etti.
Yerine geçerek 26 yaşında sadrazam olan oğlu Fâzıl Ahmed Paşa da, babasının başarılarını sürdürdü.
1663’de Almanlara karşı açılan harp 1664 yılının Ağustos Ayında Vasvar Andlaşması ile sona erdi.
Zitvatorok Andlaşmasının tekrarı mahiyetindeydi.
Fâzıl Ahmed Paşa döneminde başarılan işlerden biri de yıllardır devam eden Girit seferinin sona ermesi ve Girit’in fethedilmesiydi (1670).
Bunu, Ukrayna meselesi yüzünden çıkan Polonya Harbi takip etti (1670).
IV. Mehmed’in de katıldığı bu Lehistan seferinde, 1672 yılında Kamaniçe Kalesi feth edilince, Varşova’da panik başladı ve aynı yıl barış andlaşması imzalandı.
Bu barış tekrar bozuldu ve 1676 yılında imzalanan nihâî andlaşma ile sulh uzun yıllar devam etti. Aynı yıl Fâzıl Ahmed Paşa vefat etti.

1657 Bozcaada'nın ele geçirilmesi
Limni Adasının Kurtarılması

1657 Katip Çelebi’nin ölümü.

1609'da İstanbul'da doğdu,1657'de aynı yerde öldü. Asıl adı Mustafa'dır.
Tarihten tıbba, coğrafyadan astronomiye kadar geniş bir ilgi alanı olan Kâtib Çelebi'nin aynı zamanda zengin bir kitaplığı da vardı.
Tarih alanındaki yapıtlarının ilki 1642'de tamamladığı Arapça Fezleke'dir.
Coğrafi yapıtların en önemlisi olan Cihannüma Osmanlı coğrafyacılığında yeni bir çığır açmıştır.

1658 Veziriâzam Köprülü Mehmed Paşa’nın Erdel Serdarlığı.

1658 Yanova Kalesi’nin teslimi.

1658 Anadolu Valilerinin isyanına karşı IV. Mehmed’in Veziriazam ile birlikte harekete geçmesi.

1658 Hükümet kuvvetlerinin Ilgın’da bozguna uğraması.

1658 Girid Serdarı Gazi Deli Hüseyin Paşa’nın idamı.

1659 Anadolu isyanının ele başlarının Halep’de yok edilmeleri

1659 Knotop zaferi.
Rus ordusunun imha edilmesi.
1659 yılların başında Rusya 350 bin kişilik dev ordusuyla Ukrayna üzerine yürüdü.Rusya'nın bu saldırısı karşısında Ukrayna Kazakları Prensi Vygovsky Osmanlı Devleti'nden yardım talep etti ve himaye edilmelerini talep etti.
Bu durum Divan-ı Hümayun'da görüşüldükten sonra Kırım Hanı Mehmet Giray'ın sefere çıkması kararlaştırıldı.
Mehmet Giray,Kırım askerleri ve orduya katılan Osmanlı birlikleriyle süratle Rusların üzerine yürüdü.
Bu sıralar Rus ordusu Çenigov Şehri'nin batısında bulunan,Ukrayna Kazaklarına ait Konotop Kalesi önündeydi.
Kaleyi kuşatmışlardı.
Mehmet Giray Han,ordusu ile durmaksızın Rus ordularının üzerine atıldı.
12 Temmuz 1659'da meydan muharebesi başladı.Kırım ve Osmanlı askerleri kendilerinden kat kat fazla 350 bin kişilik çok sayıda askere sahip Rus ordusunu kuşatmışlar,üzerlerine tayfun gibi esiyorlardı.
Prens Trubeçkoy ve ordusu ne yapacağını şaşırmıştı.
Neticede 120 bin asker kılıçtan geçirilmiş,50 bin asker esir alınmıştı.
Ölenler arasında Prens Trubeçkoy'da vardı.
350 bin kişilik Rus ordusundan eser kalmamış geriye kalan askerler etrafa dağılmıştı.
Mehmet Giray Han Konotop Kalesi yakınlarında büyük bir maharet göstererek Rusları perişan etmiş ve Türk Zaferleri'ne parlak bir zafer armağan etmiştir.
Daha sonraları Osmanlı Devleti Ukrayna'ya ehemmiyet verip,1661'de "Seddülislam" kalesini inşa etmiştir.

1659 Eflak isyanının bastırılması.

1660 Erdel isyanının bastırılması. .

1660 Varat muharebesi.Varat Kalesi’nin fethi. 

1661 Yeni Cami yapımına yeniden başlanması. (50 yıl sonra) .

1661 Köprülü Mehmed Paşa’nın ölümü.

Köprülü Mehmed Paşa (1575 - 1661), Osmanlı tarihinin en sarsıntılı döneminde iş başına geçip, 35 yıl devleti başarıyla yöneten Köprülü soyundan gelmiş, büyük sadrazamlardan ilkiydi. Samsun'un ilçesi Vezirköprü'de doğdu. İktidarının ilk yıllarında çok fazla kan dökmüş olmakla beraber, memleketin içinde bulunduğu karışık durum, yaptıklarına hak verilmesini sağlamıştı. Padişahla anlaşarak yaptığı akit sonrası 75 yaşında sadrazam olmuştu.

Valide Turhan Sultan’ın teklifi üzerine, Köprülü Mehmet Paşa bazı şartlar karşılığında sadrazam olmayı kabul etmiştir.

Böylece şart koşarak sadrazam olan ilk kişi olmuştur.

Faaliyetleri:
1- İlk iş olarak ilmiye sınıfı ile uğraştı. Ulemaya nasihatlarda bulundu.
2- Devletten haksız yere alınan paraları kesti.
3- Erdel’deki isyanı bastırdı.
4- Savaştan kaçan yeniçerileri cezalandırdı
5- Devletin gelir ve giderlerini dengeleyerek maliyeyi düzenledi.
6- Devlet kadrolarına işin ehli olan kişileri atadı.
7-Çanakkale Boğazındaki Venedik ablukasını kaldırdı.
8-Venedikliler tarafından işgal edilen İmroz, Limni’yi geri aldı.

1661 Köprülü Fazıl Ahmed Paşa’nın sadareti.

1635 yılında İstanbul'da doğdu.Babası Köprülü Mehmet Paşa'nın vasiyeti üzerine, Sultan Dördüncü Mehmed tarafından sadrazamlığa getirildi ve 15 yıl bu görevde kaldı.

1662 Erdel zaferi.

1663 Fazıl Ahmed Paşa’nın Avusturya seferi Serdarlığı’na atanması.

1663 Ordu’nun Belgrad’a ulaşması.
Avusturya’nın barış önerisi. 
Uyvar kuşatması.Uyvar Kalesi’nin teslim olması.
Novigrad’ın fethi.

1664 Donanma’nın Zigetvar kuşatması

1664 Yeni Camii’nin açılışı.

1664 Yeni Kale’nin ele geçirilmesi. Gotthard muharebesi.
Vasvar barışı.

1665 Topkapı Sarayı yangını.

1666 Fazıl Ahmed Paşa’nın Girit Seferine görevlendirilmesi.
Kandiya kuşatması.
Fazıl Ahmed Paşa’nın Hanya’ya ulaşması.

1667 Kış nedeniyle Kandiya kuşatmasının kaldırılması.

1668 Yeniden Kandiya kuşatması.(İkinci dönem)

1668 Padişah IV. Mehmed’in Girid’e gitmek üzere Edirne’den hareketi.

1669 Kandiya kuşatması. (III. Dönem)

1669 Girid’in Osmanlı Devleti’ne verilmesine ilişkin Osmanlı-Venedik Anlaşması.

1669 Kandiya’ya ordunun girişi.

1670 Fazıl Ahmed Paşa’nın Girid’den ayrılışı.Edirne’ye gelişi.

1672 I. Lehistan seferi.
Kameniçe’nin alınması.
Puçaş barışı.

1673 II. Lehistan Seferi.Padişahın hareketi

1674 Sultan IV. Mehmed’in Ukrayna seferi.

1674 Lehistan’ın barış önerisi.

1674 Leopol muhrebesi.

1674 Veziriâzam Fazıl Ahmed Paşa’nın ölümü.

1676 Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın sadareti.
(1676-1683 devridir)

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa (1635- 1683)
Osmanlı sadrazamı.
1634 yılında Merzifon'un Marınca köyünde doğdu. Babası Uruç Hasan Bey'in yakın arkadaşı Köprülü Mehmed Paşa tarafından korunup yetiştirildi.

1676 Zorown Anlaşması. Polonya ve Ukrayna’nın Osmanlı Devleti’ne katılması.

(Sadrazam Köprülü Fazıl Ahmet Paşa komutasındaki 80.000 Osmanlı askeri 1672 yılında Ukrayna'ya girdi. Kamaniçe'yi ele geçirdi ve Lviv kentini kuşattı. Büyük bir yenilgiye uğrayan Lehler, 1672 tarihinde Bucaş Antlaşması'na razı oldular.
Dinyeper nehrinin sağ kıyısını Osmanlılara bırakmaya ve 22.000 düka altın ödemeyi kabul ettiler.
Bu antlaşmaya rağmen Lehler yenilgiyi bir türlü kabul edemiyorlardı.
1674 yılında Osmanlıların Ruslarla savaş halinde olmasını fırsat bilerek Lehler tekrar Osmanlılara saldırdılar.
Ancak gene de tam bir başarı elde edemediler.
İzvança Antlaşması (1676)
(Zurawno Antlaşması) yapıldı.

1681 Osmanlı-Rus barışı.

1682 Tökeli İmrenin Orta Macar Krallığı sorunu.
Orta Macar seferi.

1682 Avusturya Seferi.

1683 IV. Mehmed’in, Avusturya Seferi için Edirne’den hareketi.Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın ordu başında hareketi.

1683 İkinci Viyana kuşatması.
IV. Mehmet döneminin en önemli olayıdır. IV. Mehmet ordu ile birlikte Viyana’ya kadar gitmiş, kuşatmanın başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra İstanbul’a döndü. Kuşatma iki ay sürdü. Tuna Nehri’nin kuzeyinden gelen düşman kuvvetleri yüzünden Osmanlı Ordusu iki ateş arasında kaldı ve ağır kayıplar vererek Belgrad’a çekilmek zorunda kaldı. Yenilginin sorumlusu olarak görülen Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Belgrad’da idam edildi. Sadrazamlığa Kara İbrahim Paşa getirildi.

1683 Kırım Hanı Murad Giray ve Budin Beylerbeyi’nin ihanetleri sonucu kaybedilen Alman Dağı Muharebesi nedeniyle Viyana kuşatmasının kaldırılması ve ordunun çekilmesi.

1683 Estergon’un düşman eline geçmesi.

1683 Veziriazam ve Serdarıekrem Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın idam fermanı. Kara İbrahim Paşa’nın sadareti.

1684 Preveze’nin düşmesi.

1685 Kara İbrahim Paşa’nın azli, Sarı Süleyman Paşa’nın sadareti.

1686 Navarin’in düşmesi.Budin’in düşmesi Macaristan’ın elden çıkması.

1687 Mohaç bozgunu.

1687 Cephedeki askerin isyanı.
Sarı Süleyman Paşa’nın kaçması.
İsyan eden ordunun İstanbul üzerine yürümesi.

1687 Atina’nın düşmesi.

1687 Sultan IV. Mehmed’in padişahlıktan indirilmesi. Sultan II. Süleyman’ın padişah oluşu.